Τι είναι το έλκος στομάχου;

 

Το έλκος στομάχου είναι μια ανοιχτή πληγή που εμφανίζεται όταν το οξύ του στομάχου διασπά τους προστατευτικούς μηχανισμούς του βλεννογόνου και αυτό μπορεί να συμβεί από διάφορα αίτια. Τα τυπικά σημεία και συμπτώματα περιλαμβάνουν πόνο στο επιγάστριο και δυσπεψία που μπορεί να είναι επίμονα. Ωστόσο δεν προκαλούν όλα τα έλκη στομάχου εμφανή συμπτώματα.

Το έλκος του στομάχου είναι ιάσιμο με φαρμακευτική αγωγή, αλλά μπορεί να προκαλέσει και σοβαρές επιπλοκές αν δεν διαγνωστεί και αντιμετωπιστεί έγκαιρα όπως η απώλεια αίματος είτε σε οξεία είτε σε χρόνια μορφή και η διάτρηση.

Συμπτώματα και Αίτια

Ποια είναι τα συμπτώματα του έλκους στομάχου;

Ένα έλκος στομάχου προκαλεί πόνο στο επιγάστριο δηλαδή την περιοχή που βρίσκεται στο πάνω μέρος της κοιλιάς  ανάμεσα στο στέρνο και τον ομφαλό. Ο τυπικός πόνος του έλκους μοιάζει σαν κάψιμο ή είναι διαπεραστικός σαν τρύπημα. Άλλες φορές προκαλέι δυσπεψία δηλαδή πόνο μαζί με αίσθημα πληρότητας με τη λήψη τροφής.
Άλλα συμπτώματα μπορεί να είναι η ναυτία, ο έμετος, οι έντονες ερυγές (ρεψίματα)
Μερικοί άνθρωποι δεν αισθάνονται καθόλου ενοχλήσεις. Αυτά τα έλκη ονομάζονται σιωπηλά και μπορεί να οδηγήσουν σε επιπλοκές όπως αιμορραγία ή διάτρηση οπότε μπορεί να έχουμε πολύ οξύ και έντονο πόνο, μαύρα κόπρανα, καφεοειδείς εμέτους, έντονη αδυναμία και ωχρότητα.

Εάν εμφανίσετε οποιοδήποτε από αυτά τα συμπτώματα, απευθυνθείτε άμεσα στον ιατρό σας.

 

Τι προκαλεί το έλκος στομάχου;

Οι δύο πιο κοινές αιτίες του έλκους του στομάχου είναι η βακτηριακή λοίμωξη από το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού και η υπερβολική χρήση μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων (ΜΣΑΦ).

 

Λοίμωξη από ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού

Το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού είναι μια πολύ κοινή βακτηριακή λοίμωξη που επηρεάζει έως και τους μισούς ανθρώπους παγκοσμίως. Το μικρόβιο εγκαθίσταται στο στόμαχο προκαλεί χρόνια φλεγμονή διαταράσσει τους αμυντικούς μηχανισμούς του στομάχου και  μπορεί να οδηγήσει σε έλκη στομάχου αλλά και δωδεκαδακτύλου.

ΜΣΑΦ

Τα ΜΣΑΦ (μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα) είναι κοινά παυσίπονα που πολλά χορηγούνται χωρίς ιατρική συνταγή, όπως η ιβουπροφαίνη, η ναπροξένη και η ασπιρίνη κ.α.  Αυτά τα φάρμακα ερεθίζουν τον βλεννογόνο του στομάχου εξ επαφής ενώ επίσης αναστέλλουν ορισμένες από τις χημικές ουσίες που το προστατεύουν και το επισκευάζουν (προσταγλανδίνες).

Ο βλεννογόνος του στομάχου αντέχει  τις μικρές προσβολές που προκύπτουν από περιστασιακή χρήση. Αλλά αν παίρνετε πάρα πολλά ΜΣΑΦ πολύ συχνά, η πιθανότητα για μια πιο σοβαρή βλάβη αυξάνει.

Λιγότερο συχνά αίτια του έλκους του στομάχου περιλαμβάνουν:

– Άλλες λοιμώξεις.

Σπάνια, άλλες βακτηριακές, ιογενείς ή μυκητιασικές λοιμώξεις μπορεί να επιδράσουν στο στομάχι σας και να προκαλέσουν διαβρωτική γαστρίτιδα.
– Σύνδρομο Zollinger-Ellison. Αυτή είναι μια σπάνια πάθηση που προκαλεί το στομάχι σας να παράγει πάρα πολύ γαστρικό οξύ, το οποίο διαβρώνει το βλεννογόνο.
– Έντονο σωματικό stress. Μπορεί να αναπτύξετε έλκος από το stress εάν το σώμα σας αγωνίζεται να αναρρώσει από μια απειλητική για τη ζωή ασθένεια ή τραυματισμό. Το έντονο σωματικό stress αλλάζει την ισορροπία του pH, κάνοντας το στομάχι σας πιο όξινο.

 

Ο τρόπος ζωής μου μπορεί να προκαλέσει έλκος στομάχου;

Ένας φυσιολογικός τρόπος ζωής με ισορροπημένη κατανάλωση τροφών και ποτών αλλά και με ένα μέσο επίπεδο καθημερινού στρες, δεν προκαλεί έλκος στομάχου.

Όταν ωστόσο υπάρχει ένα έλκος οτιδήποτε κάνει το στομάχι σας πιο όξινο μπορεί να ερεθίσει την πληγή, όπως το κάπνισμα, το αλκοόλ και τα πικάντικα και όξινα τρόφιμα.

Πώς γίνεται η διάγνωση του έλκους στομάχου;

Το λεπτομερές ιστορικό και η αναλυτική περιγραφή των συμπτωμάτων θέτει σοβαρή υποψία για τη νόσο. Η συχνή χρήση ΜΣΑΦ ή η λοίμωξη από ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού είναι επιβαρυντικοί παράγοντες.

Ποιες εξετάσεις χρησιμοποιούνται για τη διάγνωση του έλκους του στομάχου;

Ενδοσκόπηση

Η γαστροσκόπηση είναι η εξέταση εκλογής για τη διάγνωση του έλκους στομάχου. Ένα εύκαμπτο όργανο με μια μικροσκοπική κάμερα κατεβαίνει στο στομάχι σας ενώ βρίσκεστε υπό καταστολή.
Ο ιατρός σας παρατηρεί το εσωτερικό του στομάχου σας και μπορεί αν χρειαστεί να πάρει δείγμα ιστού (βιοψία) και να το ελέγξει για ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού. Μπορεί επίσης να εφαρμόσει θεραπευτικές τεχνικές σε περίπτωση επιπλοκών όπως π.χ. αιμορραγία.

Άλλες εξετάσεις

Αν και η ενδοσκόπηση είναι η καλύτερη μέθοδος, μερικές φορές εναλλακτικά μπορεί να χρησιμοποιηθεί η απεικόνιση με ακτινογραφίες με λήψη βαρίου προκειμένου να εντοπιστεί  ένα έλκος στομάχου.

Οι ειδικές εξετάσεις για τη μόλυνση από ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού περιλαμβάνουν τεστ αναπνοής, εξέταση αίματος ή εξέταση κοπράνων.

 

Ποιες άλλες καταστάσεις θα μπορούσαν να θεωρηθούν εσφαλμένα ως έλκος στομάχου;

Άλλες παθήσεις με παρόμοια συμπτώματα είναι:

Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (ΓΟΠΝ). Η χρόνια παλινδρόμηση οξέος μπορεί να προκαλέσει καούρα, καυστικό πόνο στο στομάχι και ναυτία.

Λειτουργική δυσπεψία. Αυτό σημαίνει ότι έχετε χρόνια δυσπεψία χωρίς προφανή σωματικό λόγο για αυτό. Τα συμπτώματα είναι παρόμοια, αλλά δεν υπάρχει ορατή διάβρωση-πληγή στο στομάχι σας.

Καρκίνος στομάχου. Ο καρκίνος του στομάχου είναι σπάνιος, αλλά μπορεί να προκαλέσει παρόμοια συμπτώματα με το έλκος στομάχου.

 

Θεραπεία

Το έλκος θα αρχίσει να επουλώνεται όταν αντιμετωπιστεί η αιτία του. Εάν για παράδειγμα, το έλκος σας οφείλεται σε χρήση ΜΣΑΦ και σταματήσετε να παίρνετε ΜΣΑΦ – αυτό μπορεί να είναι αρκετό για να επουλωθεί το έλκος από μόνο του.

Από την άλλη πλευρά, εάν έχετε λοίμωξη από ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού, θα χρειαστείτε αντιβιοτικά για να εκριζωθεί.

 

Ο ιατρός σας θα σας συνταγογραφήσει φάρμακα για να μειώσει το οξύ στο στομάχι σας ή/ και να προστατεύσει τον βλεννογόνο του και να επιταχύνει την επούλωση του έλκους.

Φάρμακα

Τα φάρμακα για τη θεραπεία του έλκους του στομάχου περιλαμβάνουν:

Αναστολείς αντλίας πρωτονίων (PPIs).

Αυτά τα φάρμακα βοηθούν στη μείωση του οξέος του στομάχου και επιταχύνουν την επούλωση του έλκους από τον οργανισμό. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν φάρμακα όπως: :

Εσομεπραζόλη,
Λανσοπραζόλη.
Ομεπραζόλη.
Παντοπραζόλη.
Ραμπεπραζόλη.

 

Αναστολείς υποδοχέων ισταμίνης (αναστολείς Η2).

Αυτά τα φάρμακα επίσης μειώνουν το οξύ του στομάχου. Στην κατηγορία αυτή πλέον κύριος εκπρόσωπος είναι η φαμοτιδίνη.

 

Κυτταροπροστατευτικοί παράγοντες.

Αυτά τα φάρμακα βοηθούν στην επικάλυψη και την προστασία του βλεννογόνου του στομάχου σας. Κύριος εκπρόσωπος είναι η σουκραλφάτη.

Αντιβιοτικά.

Εάν έχετε ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού ή άλλη βακτηριακή λοίμωξη, ο ιατρός σας θα συνταγογραφήσει κάποιο συνδυασμό αντιβιοτικών για να σκοτώσει τα βακτήρια όπως:
Μετρονιδαζόλη, Κλαριθρομυκίνη, Αμοξικιλλίνη.

Σπάνια πλέον, μερικοί άνθρωποι έχουν επίμονα έλκη στομάχου που δεν ανταποκρίνονται στη θεραπεία ή που επανεμφανίζονται συνεχώς. Αυτό μπορεί να προκαλέσει χρόνιο πόνο και ουλές στο στομάχι σας. Ο ουλώδης ιστός μπορεί ακόμη και να εμποδίσει την έξοδο του στομάχου σας. Αυτό μπορεί να απαιτεί χειρουργική επέμβαση για την θεραπεία.

 

Πρόληψη

 

Για να προλάβετε την εμφάνιση ένός έλκους στομάχου:

Εκριζώστε το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού.

Οι περισσότεροι άνθρωποι που έχουν λοίμωξη από ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού δεν το γνωρίζουν. Μπορείτε να μάθετε αν το έχετε κάνοντας ένα απλό τεστ αναπνοής ή τεστ κοπράνων. Εάν ανιχνευθεί , πρέπει να το αντιμετωπίσετε πριν προκαλέσει προβλήματα.

Χρησιμοποιήστε ΜΣΑΦ σύμφωνα με τις οδηγίες.

Εάν έχετε τη συνήθεια να διαχειρίζεστε καθημερινούς πόνους με ΜΣΑΦ, βεβαιωθείτε ότι δεν παίρνετε περισσότερο από τη συνιστώμενη δόση. Εάν τα παίρνετε για ιατρικούς λόγους, μιλήστε με τον ιατρό σας σχετικά με τη μείωση της δόσης σας, την αλλαγή του φαρμάκου σας ή τη λήψη άλλων φαρμάκων μαζί τους για την προστασία του βλεννογόνου του στομάχου σας.

Μειώστε άλλους ερεθιστικούς παράγοντες.

Το κάπνισμα, η χρήση αλκοόλ και ορισμένα άλλα φάρμακα μπορεί να κάνουν πιο πιθανά τα έλκη εάν έχετε επίσης ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού ή παίρνετε ΜΣΑΦ.

 

Πρόγνωση

Εάν παίρνετε τα φάρμακά σας σύμφωνα με τις οδηγίες και αποφεύγετε  συνήθειες που μπορεί να επιδεινώσουν το έλκος, αυτό θα επουλωθεί μέσα σε λίγες εβδομάδες. Ο ιατρός σας μπορεί να πραγματοποιήσει εξετάσεις παρακολούθησης για να βεβαιωθεί ότι το έλκος έχει επουλωθεί και ότι τυχόν λοίμωξη έχει εξαλειφθεί.

Οι περισσότεροι άνθρωποι θα χρειαστούν μόνο βραχυπρόθεσμη θεραπεία. Ωστόσο κάποιοι άνθρωποι έχουν χρόνιες παθήσεις οπως π.χ. το  σύνδρομο Zollinger-Ellison ή έχουν ανάγκη χρόνιας λήψης ΜΣΑΦ και έτσι χρειάζονται μακροχρόνια φαρμακευτική αγωγή (γαστροπροστασία).