H γαστρίτιδα είναι μια συχνότατη διαταραχή της ομαλής γαστρική λειτουργίας. Με τον όρο εννοούμε κάθε είδους φλεγμονή του τοιχώματος του στομάχου και συνήθως διαχωρίζεται σε οξεία και χρόνια. Η οξεία γαστρίτιδα είναι συνήθως περιοριζόμενη και δεν αφήνει μόνιμες βλάβες, ενώ η χρόνια οφείλεται ποικίλους παράγοντες, κυρίως όμως στο ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού. Αυτό είναι ένα μικρόβιο που προκαλεί την πιο συνηθισμένη παγκοσμίως χρόνια λοίμωξη , και ευθύνεται για τα περισσότερα έλκη και τον καρκίνο του στομάχου. Σε κυτταρικό επίπεδο η γαστρίτιδα διαχωρίζεται σε μη ατροφική και ατροφική. Στην ατροφική το τοίχωμα του στομάχου «χάνει» αδενικά στοιχεία και γίνεται κατάλληλο έδαφος για ανάπτυξη καρκίνου
Η χρόνια γαστρίτιδα
Η χρόνια γαστρίτιδα μπορεί να οφείλεται σε φλεγμονώδεις ή μη φλεγμονώδεις παράγοντες:
Φλεγμονώδεις:
- Ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού- πιο συχνή αιτία
- Ελικοβακτηρίδιο heilmannii
- Μυκοβακτηρίδιο της φυματίωσης, σύφιλη, τοξοπλάσμωση, anisakaisis
- Παράσιτα
- Ιοί (κυτταρομεγαλοïός, ιός του έρπητα)
- Μη φλεγμονώδεις:
- Αυτοάνοση γαστρίτιδα
- Χημική γαστροπάθεια (χρόνια παλινδρόμηση χολής, μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη- ασπιρίνη)
- Ουραιμική γαστροπάθεια
- Χρόνια κοκκιωματώδης γαστρίτιδα ( ν.Crohn, σαρκοείδωση, ν. Wegener, ξένο σώμα, κοκαΐνη, η ωσινοφιλική γαστρίτιδα, αλλεργία, αγγειίτιδα, ρευματοειδής αρθρίτιδα, αμυλοείδωση, ιστιοκύττωση, γαστρικός καρκίνος, λέμφωμα)
- Κοιλιοκάκη
- Ηωσινοφιλική γαστρίτιδα
- Μετακτινική γαστρίτιδα
- Αντίδραση μοσχεύματος προς ξενιστή
- Ισχαιμική γαστρίτιδα
Η πιο συνηθισμένη και σημαντική χρόνια γαστρίτιδα είναι η προερχόμενη από το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού. Σημαντική είναι και η αυτοάνοση ατροφική γαστρίτιδα, που μπορεί να εκδηλωθεί με μεγαλοβλαστική αναιμία- έλλειψη βιταμίνης Β12 και να οδηγήσει σε ειδική μορφή καρκίνου (καρκινοειδείς όγκοι). Συνηθισμένη και σημαντική είναι και η γαστριτιδα η σχετιζόμενη με μακροχρόνια χορήγηση μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων και ασπιρίνης.
Αντιμετωπίζοντας κάθε παράγοντα που προκαλεί γαστρίτιδα αναχετούμε την εξέλιξη της νόσου. Παραμένει όμως ερώτημα προς έρευνα κατά πόσο εξαλείφουμε πλήρως την πιθανότητα εξέλιξης των μόνιμων βλαβών που παραμένουν στο τοίχωμα του στομάχου. Καθίσταται έτσι αναγκαία η πρόληψη. Αυτό σημαίνει προσοχή στο στομάχι μας, μη εξοικείωση με τη χρόνια συμπτωματολογία και άμεσο έλεγχο και αντιμετώπιση των ενοχλημάτων.
Η οξεία γαστρίτιδα
Συμπεριλαμβάνονται διάφορες καταστάσεις που προκαλούν αιφνίδια φλεγμονή. Εκδηλώνεται συχνότερα με επιγαστρική δυσφορία, μπορεί να υπάρχουν και ναυτία, έμετος, ανορεξία, ρέψιμο. Σπάνια μπορεί να υπάρχει έντονος πόνος με έμετο, πυρετός, ρίγος και λόξυγκας.
Τα αίτια είναι ποικίλα. Φάρμακα μπορούν να προκαλέσουν μέχρι και γαστρορραγία ή διάτρηση. Όπως τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη και η ασπιρίνη. Η κατάχρηση αλκοόλ, η κοκαΐνη και το χασίς, το άγχος, η ακτινοβολία προκαλούν γαστρίτιδα. Η κακή αιμάτωση σε περιπτώσεις καρδιοπαθειών ή αγγειακών προβλημάτων είναι αιτία γαστρίτιδας. Τα χολικά υγρά, που χρειάζονται για την πέψη των τροφών στο λεπτό έντερο, όταν παλινδρομούν στο στομάχι, το διαβρώνουν. Μικρόβια προκαλούν γαστρίτιδα. Το πλέον συχνό είναι το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού. Άλλα σπανιότερα είναι στρεπτόκοκκος, σταφυλόκοκκος, πρωτέας, κλωστηρίδιο, κολοβακτηρίδιο, φυματίωσης, σύφιλης. Ιοί (CMV), παράσιτα και μύκητες ευθύνονται σπανιότερα για γαστρίτιδα. Επίσης δεν πρέπει να ξεχνούμε την αλλεργία, την τροφική δηλητηρίαση και το απευθείας τραύμα (πχ. κατάποση ξένου σώματος).
Η διάγνωση της οξείας γαστρίτιδας βασίζεται στο ιστορικό και στον έλεγχο με γαστροσκόπηση. Η θεραπεία είναι ανάλογη της αιτίας.
