ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ
Ο καρκίνος του παχέος εντέρου (ΚΠΕ) είναι ο τρίτος σε συχνότητα καρκίνος σε άντρες και γυναίκες και η δευτερη σε συχνότητα αιτία θανατου από καρκίνο στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ. Η πενταετής επιβίωση φτάνει το 90%, αν διαγνωσθεί έγκαιρα (εντόπιση μόνο στο τοίχωμα του εντέρου), το 68% αν η νόσος έχει προσβάλλει τους τοπικούς λεμφαδένες, αλλά μολις 10% αν η νόσος έχει επεκταθεί σε άλλα όργανα.
Τα ακριβή αίτια του ΚΠΕ παραμένουν άγνωστα. Περιβαλλοντικοί και γενετικοί παράγοντες παίζουν ρόλο στην εκδήλωσή του.
Η συντριπτική πλειοψηφία του καρκίνου του παχέος εντέρου αναπτύσσεται πάνω σε πολύποδες. Οι πολύποδες είναι καλοήθεις όγκοι που προβάλλουν εντός του εντέρου. Κάποιοι απ’ αυτούς, τα αδενώματα, εξελίσσονται στην πορεία του χρόνου σε καρκίνο μέσα από μια διαδικασία που διαρκεί περίπου 10 χρόνια.
Συμπτώματα που είναι ανησυχητικά και θα πρέπει να οδηγήσουν σε άμεση επικοινωνία με τον ιατρό είναι: αίμα στα κόπρανα, αναιμία, αλλαγή στις κενώσεις, κοιλιακός πόνος, αίσθημα ατελούς κένωσης, απώλεια βάρους.
Πρόληψη του ΚΠΕ μπορεί να γίνει είτε επηρεάζοντας τους περιβαλλοντικούς παράγοντες θετικά είτε διαγιγνωσκοντας τις προκαρκινικές βλάβες, δηλαδη τους πολύποδες, έγκαιρα έτσι ώστε να αφαιρούνται στο αρχικό τους στάδιο.
Ο περιορισμός στην κατανάλωση κόκκινου κρέατος και η αυξημένη πρόσληψη λαχανικών, φρούτων και γαλακτομικών προϊόντων, η άσκηση, η αποφυγή του καπνίσματος και της παχυσαρκίας και η χρόνια λήψη φαρμάκων όπως η ασπιρίνη φαίνεται να μειώνουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου.
Ωστόσο αυτό που φαίνεται πραγματικά να μειώνει σημαντικά τη συχνότητα του ΚΠΕ είναι η ύπαρξη συστηματικά οργανωμένου προγράμματος προληπτικού ελέγχου του πληθυσμού για την ανέρευση των αδενωματωδών πολυπόδων που αφορούν περίπου το 60% των πολυπόδων του εντερου και εξελίσσονται σε κακοήθεια.
Τα μέσα που χρησιμοποιούνται για την διάγνωση των πολυπόδων και του πρώιμου καρκίνου του παχέος εντέρου είναι:
- η ανίχνευση αιμοσφαιρίνης στα κόπρανα
- η σιγμοειδοσκόπηση
- ο συνδυασμός ανιχνευσης αιμοσφαιρίνης στα κόπρανα και σιγμοειδοσκόπησης
- ο ακτινολογικός έλεγχος με βαριούχο υποκλυσμό
- η κολονοσκόπηση
Από τις ανωτέρω εξετάσεις η μοναδική αποτελεσματική, διαγνωστικά και θεραπευτικά, είναι η κολονοσκόπηση, κατά την οποία μετά από κατάλληλη προετοιμασία και υπό ενδοφλέβια καταστολή προς αποφυγή πόνου, ελέγχεται ολόκληρο το παχύ έντερο με παράλληλη δυνατότητα αφαίρεσης των πολυπόδων που θα ανευρεθούν. Η όλη διαδικασία είναι ασφαλής καθώς υπάρχουν πολυ μικρά ποσοστά επιπλοκών όπως σοβαρή αιμορραγία ή διάτρηση (περίπου 1:1000).
Σε κάθε κέντρο όπου υπάρχει δυνατότητα διενέργειας κολονοσκόπησης σε μεγάλο αριθμό ασθενών αποτελεί την εξέταση εκλογής για την πρόληψη του ΚΠΕ.
Οργάνωση προγράμματος πρόληψης καρκίνου παχέος εντέρου
Η συχνότητα και η θνητότητα του ΚΠΕ βαίνει μειούμενη και αυτό οφείλεται στα προγράμματα έγκαιρης διάγνωσης και πρόληψης που εφαρμόζονται παγκόσμια.
Ωστόσο υπάρχει ακόμη μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού στις Δυτικές κοινωνίες που δεν συμμετέχουν στο κατάλληλο για την ηλικία και το οικογενειακό ιστορικό τους πρόγραμμα.
Ποιοί πρέπει να κάνουν προληπτικό έλεγχο;
- Ομάδα μέσου κινδύνου: άτομα ηλικίας 50 ετών ή μεγαλύτερης χωρίς συμπτώματα που δεν ανήκουν σε κάποια από τις παρακάτω κατηγορίες πρέπει να υποβάλλονται σε κολονοσκόπηση. Ο επανέλεγχος γίνεται σε χρόνο που καθορίζεται από τα ευρήματα.
- Ομάδα υψηλού κινδύνου:
- άτομα με οικογενειακό ιστορικό καρκίνου ή πολυπόδων παχέος εντέρου: η ύπαρξη ενός ή περισσότερων α΄ βαθμού συγγενών με καρκίνο ή αδενωματώδη πολυποδα του εντέρου καθιστά αναγκαία την κολονοσκόπηση σε ηλικία 40 ετών ή 10 χρόνια νωρίτερα από την ηλικια εκδήλωσης της νόσου στον συγγενή.
- άτομα με οικογενειακό ιστορικό οικογενούς αδενωματωδους πολυποδίασης ή οικογενειακού κληρονομικού μη πολυποδιασικού καρκίνου πρέπει κατ΄αρχήν να υποβάλλονται σε γενετικό έλεγχο. Αν φέρουν το γονίδιο ή αν δεν υπάρχει η δυνατότητα τέτοιου ελέγχου πρέπει να υποβάλλονται σε κολονοσκόπηση από την εφηβεία ετησίως ή την ηλικία των 25 ετών ανά διετία αντίστοιχα.
- άτομα που πάσχουν από ελκώδη κολίτιδα ή νόσο Crohn παχέος εντέρου πρέπει να υποβάλλονται σε ετήσια κολονοσκόπηση που ξεκινά 8 έτη από την εμφάνιση της νόσου σε ολική προσβολή του παχέος εντέρου ή 15 έτη μετά από περιφερική προσβολή του εντέρου (ορθοσιγμοειδές).
Το σημαντικότερο όλων είναι η παραμονή των ατόμων που υποβλήθηκαν σε εξέταση στο πρόγραμμα παρακολούθησης. Ο επανέλεγχος καθορίζεται κατά περίπτωση ανάλογα με τα ευρήματα:
- Ολική κολονοσκόπηση χωρίς ευρήματα ή με μικρούς υπερπλαστικούς πολύποδες ορθού σε μέσου κινδύνου άτομα πρέπει να επαναλαμβάνεται σε 5-10 έτη.
- Άτομα με 1-2 μικρά αδενώματα με χαμηλόβαθμη δυσπλασία επανελέγχονται σε 5 έτη.
- Άτομα με 3-10 μικρά αδενώματα ή 1 αδένωμα>1εκ. πρέπει να ελέγχονται σε 3 έτη.
- Ασθενείς με >10 αδενώματα επανελέγχονται σε 1 έτος.
- Ασθενείς με άμμισχο πολύποδα που αφαιρέθηκε τμηματικά επανελέγχονται σε 2-6 μήνες.
- Ασθενείς με ΚΠΕ που χειρουργήθηκαν επανελέγχονται σε 1 έτος εάν είχε γίνει ολική κολονοσκόπηση ή εντός 3-6 μηνών από το χειρουργείο έαν δεν είχαν ελεγχθεί πλήρως αρχικά.
- Άτομα με οικογενειακό ιστορικό πολυπόδων ή ΚΠΕ επανελέγχονται ανά 5 έτη εάν δεν υπάρχουν ευρήματα στην κολονοσκόπηση ή ανάλογα με τα ευρήματα.
Επικοινωνήστε άμεσα και κλείστε ραντεβού για να ενταχθείτε στο πρόγραμμα πρόληψης του καρκίνου του παχέος εντέρου και κάντε ένα δώρο ζωής στον ευατό σας.
Ο ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΠΡΟΛΗΦΘΕΙ!!!
